Việc giảm án tha tù trước thời hạn (sớm 22 tháng) cho Phan Sào Nam - nhân vật số 2 trong đường dây đánh bạc ngàn tỉ qua game bài Rikvip/Tip.Club, đang trở thành vụ lùm xùm khi Viện KSND Cấp cao tại Hà Nội có kháng nghị Giám đốc thẩm, hàng loạt quan chức TAND tỉnh Quảng Ninh bị kỷ luật.

Giảm án thiếu căn cứ

Phan Sào Nam là 1 trong 2 người cầm đầu đường dây đánh bạc ngàn tỉ Rikvip/Tip.Club, có liên quan các sĩ quan cấp tướng của ngành công an, do Công an tỉnh Phú Thọ phát hiện và làm rõ vào năm 2017.

Liên quan đến việc giảm án cho Phan Sào Nam, ngày 9.9, Ủy ban Kiểm tra T.Ư đã công bố quyết định kỷ luật đối với Ban Cán sự Đảng, Bí thư Ban Cán sự Đảng các nhiệm kỳ 2015 - 2020 và 2020 - 2025, một số ủy viên Ban Cán sự Đảng, lãnh đạo và cán bộ TAND tỉnh Quảng Ninh, do đã vi phạm các quy định của Đảng, pháp luật Nhà nước; vi phạm các quy chế làm việc của Tỉnh ủy, Ban Cán sự Đảng TAND tỉnh Quảng Ninh; vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo trong việc xét, quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù cho phạm nhân Phan Sào Nam khi không đủ điều kiện.

Trong đó, thi hành kỷ luật cảnh cáo các ông bà: Hoàng Văn Tiền, Tỉnh ủy viên, Bí thư Ban Cán sự Đảng, Bí thư Đảng ủy, Chánh án TAND tỉnh; Phạm Thị Hương Giang, Ủy viên Ban Cán sự Đảng, Phó bí thư Đảng ủy, Phó chánh án TAND tỉnh; Nguyễn Trí Chinh, Ủy viên Ban Cán sự Đảng, Phó chánh án TAND tỉnh; Nguyễn Thúy Hằng, Bí thư Chi bộ, Chánh tòa Dân sự và Nguyễn Thị Thu Hiền, Phó trưởng phòng Kiểm tra nghiệp vụ và Thi hành án, TAND tỉnh Quảng Ninh.

Theo bản án phúc thẩm của TAND cấp cao tại Hà Nội năm 2019, Phan Sào Nam bị tuyên phạt 5 năm tù giam về các tội “tổ chức đánh bạc” và “rửa tiền’’.

Trong quá trình chấp hành án tù tại Quảng Ninh, từ tháng 4.2020, Nam đã được TAND tỉnh Quảng Ninh ra các quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù với thời gian 19 tháng. Ngày 4.2.2021, TAND tỉnh Quảng Ninh lần thứ hai chấp nhận đề nghị của Trại giam Quảng Ninh, giảm hết thời hạn chấp hành án phạt tù còn lại là 3 tháng 7 ngày. Phan Sào Nam ra trại từ ngày 6.2, sớm 22 tháng so với thời hạn.

Tuy nhiên đến tháng 4.2021, Viện trưởng Viện KSND Cấp cao tại Hà Nội cho rằng TAND tỉnh Quảng Ninh 2 lần ra quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù cho bị án Phan Sào Nam, để người này ra tù trước hạn gần 2 năm, là thiếu cơ sở pháp lý, cần phải hủy bỏ .

Chính vì thế, Viện KSND Cấp cao tại Hà Nội khẳng định lần giảm án tha tù năm 2021 đối với Phan Sào Nam là không có căn cứ và đề nghị TAND Cấp cao tại Hà Nội xét xử theo thủ tục Giám đốc thẩm, hủy các quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù đối với Nam.

Dù kháng nghị của Viện KSND Cấp cao từ tháng 4.2021 nhưng đến nay TAND Cấp cao tại Hà Nội chưa xem xét bởi nhiều nguyên nhân, trong đó do tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp nên nhiều hoạt động của các cấp tòa bị thu hẹp. Đây là tình huống chưa từng có trong lịch sử tố tụng.

Tiếp tục khắc phục hơn 2,65 triệu USDTheo bản án phúc thẩm hồi tháng 3.2019, ngoài mức án 5 năm tù, Phan Sào Nam còn bị buộc nộp lại số tiền hơn 929 tỉ đồng; tịch thu, sung công quỹ số tiền hơn 548 tỉ đồng. Tổng cộng số tiền 1.475 tỉ đồng. Đến tháng 10.2019, Nam đã thi hành được số tiền 1.346 tỉ đồng, khoản còn lại trên 160 tỉ đồng. Trong thời gian Nam chấp hành án tại Trại giam Quảng Ninh, Cục Thi hành án dân sự tỉnh Phú Thọ đã bán tài sản là 5 ô tô bị kê biên, thu được hơn 5 tỉ đồng.

Ngoài ra, trong các tháng đầu năm 2021, Phan Sào Nam đã thông qua luật sư tiếp tục nộp tiền khắc phục hậu quả. Từ ngày 26.4, Nam đã thống nhất với Cục Thi hành án dân sự Phú Thọ nộp số tiền 2,65 triệu USD và hơn 126.000 đô la Singapore.

Theo số liệu từ Cục Thi hành án dân sự tỉnh Phú Thọ, tính đến ngày 10.9, số tiền Phan Sào Nam còn phải thi hành được xác định có điều kiện là hơn 13,2 tỉ đồng.

Nhiều chuyên gia pháp lý cho biết từ trước đến nay, việc Viện KSND Cấp cao kháng nghị đối với bản án là bình thường, song ra kháng nghị đối với quyết định giảm án là chưa từng có trong lịch sử tố tụng. “Có thể nói đây là lần đầu tiên trong lịch sử tố tụng có một kháng nghị về việc giảm án và đã có nhiều quan điểm khác nhau. Có người cho rằng việc kháng nghị này không thể kháng nghị được, bởi đây là quyết định giảm án tù. Đã tha tù rồi, nếu bắt ngồi tù lại thì theo trình tự nào. Bởi theo trình tự tố tụng chung thì căn cứ vào kháng nghị, TAND cấp cao sẽ quyết định để tòa cấp dưới xử lại vụ án, vụ việc. Song ở kháng nghị này, Viện KSND Cấp cao đề nghị TAND Cấp cao xem xét, quyết định luôn”, một luật sư thuộc Đoàn luật sư TP.Hà Nội nói.

Tuy nhiên, một số luật sư khác cho biết việc kháng nghị của Viện KSND Cấp cao tại Hà Nội là “đúng quy định pháp luật và đây không phải một bản án mà là quyết định hành chính tư pháp”.

Theo luật sư Đặng Xuân Cường (Công ty luật TAT), theo quy định đối với kháng nghị của Viện KSND Cấp cao, thì Hội đồng Giám đốc thẩm của TAND Cấp cao sẽ ban hành quyết định chấp nhận hoặc bác kháng nghị của Viện KSND Cấp cao. Trong trường hợp chấp nhận kháng nghị, thì Phan Sào Nam sẽ phải ngồi tù lại để chấp hành nốt bản án. Căn cứ để xem xét là theo quy định của bộ luật Tố tụng hình sự, luật Thi hành án hình sự và Thông tư liên tịch số 02 năm 2013 của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Viện KSND Tối cao và TAND Tối cao.

Trong khi đó, trung tướng Trần Văn Độ, nguyên Phó Chánh án TAND Tối cao, Chánh án Tòa án Quân sự T.Ư, cho rằng về nguyên lý, nếu việc giảm án sai thì đương nhiên phải hủy và Phan Sào Nam phải thi hành án trở lại.

Theo Tâm nhìn