Trong những năm gần đây xu hướng ăn nghỉ tại  các mô hình bất động sản homestay, farmstay trở thành lựa chọn của nhiều du khách, đặc biệt là du khách nước ngoài khi đến Việt Nam. Tuy nhiên, việc để bất động sản homestay, các căn hộ tự doanh phát triển ồ ạt đang khiến cho thị trường lưu trú xuất hiện các sản phẩm không đạt chuẩn, ảnh hưởng đến chất lượng du lịch. Thêm vào đó là những bất cập của farmstay, bởi các dự án này chủ yếu được xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp.

Chỉ cần gõ tìm kiếm trên internet có thể thấy, hàng loạt các homestay tự kinh doanh cho thuê với giá từ vài trăm nghìn đồng đến hàng chục triệu đồng. Ngoài một số dự án, các homestay chủ yếu là các căn hộ của gia đình tự thiết kế, xây dựng, bố trí các tính năng rồi cho thuê. Một số khác là các hộ tư nhân có đất đồi, rồi tự phân ô, chia nhỏ để xây dựng thành các farmstay để phục vụ khách lưu trú. Theo một số người dân địa phương, các cơ sở lưu trú này không đảm bảo vấn đề môi trường và tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây an toàn về cháy nổ, đặc biệt là vấn đề an ninh khi có khách nước ngoài đến lưu trú lâu ngày.

Chỉ cần một cú kích chuột hoặc một cuộc điện thoại PV được nhân viên tư vấn giới thiệu về một Villa homestay view biển đẳng cấp tại TP Hạ Long có giá 10 triệu đồng/ 2 ngày, 1 đêm gồm 5 phòng ngủ, 6 giường, 1 bếp kèm bể bơi, nhân viên mô giới cũng không quên giới thiệu tại đây dịch vụ tiêu chuẩn 4 sao.

Điều kiện thuê homstay, farmstay cũng rất “thoáng” chỉ cần 1 người trong đoàn có chứng minh nhân dân là được, thậm chí có nơi còn không cần vì tất cả giao dịch được thực hiện qua internet. Người có nhu cầu thuê chỉ cần ưng, “chốt đơn” xách balo đến địa điểm là xong. Điều này cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây mất an ninh trật tự, an toàn kèm với đó là nguy cơ cháy nổ cao do hầu hết các homstay, farmstay đều được “gia chủ” tự thiết kế, vận hành không theo quy chuẩn kĩ thuật.

Homestay là loại hình du lịch mà khách du lịch sẽ nghỉ, ngủ tại nhà người dân địa phương, nơi mà họ đặt chân đến nhằm giúp du khách khám phá, trải nghiệm và tìm hiểu phong tục tập quán, đời sống văn hóa của từng vùng miền tại địa phương đó.

Hiểu một cách đơn giản và bao quát nhất, Homestay là loại hình du lịch dựa vào cộng đồng, tức lưu trú tại nhà dân, địa phương nơi khách đến, giúp nơi đó quảng bá văn hóa, con người và cảnh đẹp một cách chân thật nhất. Loại hình du lịch Homestay được đánh giá là đặc biệt phù hợp với quốc gia đa văn hóa như Việt Nam, phát triển nhất tại các tỉnh, thành phố phát triển du lịch như Hà Nội, Yên Bái, Mộc Châu, Huế, Đà Nẵng, Hội An, Đà Lạt, Bến Tre, Long An,…

Loại thứ hai là homestay tham gia cùng bà con đi nương rẫy ra ruộng đồng, cùng sinh hoạt, ban ngày tham gia sản xuất với bà con để trải nghiệm đây gọi là farmstay.

Farmstay là loại hình du lịch trang trại (sản phẩm lai - kết hợp giữa farm (nông trại) và homestay (khu lưu trú địa phương), nơi chào đón khách lưu trú đến tham quan, nghỉ dưỡng và tham gia trải nghiệm các hoạt động thực tế thú vị như nuôi trồng, thu hoạch nông sản, chế biến và thưởng thức những món ăn dân dã từ chính thành phẩm tạo ra… Đây chính là sự khác biệt độc đáo làm nên “thương hiệu” của mô hình farmstay, thu hút sự quan tâm và nhu cầu tìm hiểu, khám phá của đông đảo du khách hiện nay, nhất là giới trẻ và khách quốc tế.

Được biết, farmstay xuất hiện đầu tiên tại Italia vào năm 1980 rồi nhanh chóng lan rộng và phát triển tại Bắc Mỹ, Australia và khắp châu Á. Tại Việt Nam, mô hình này còn khá mới và có sự biến thể nhất định – chủ yếu tập trung vào các hoạt động giải trí và nghỉ dưỡng hơn là trải nghiệm sản xuất và sinh hoạt cùng người nông dân. Phong Nha Farmstay, Đạ Lạch Farmstay Đà Lạt, Chà Lập Farmstay, Lagi Farmstay là những cái tên tiêu biểu và hot nhất hiện nay.

Hiện nay, hầu hết các tổ chức, cá nhân tự ý phân lô đất nông nghiệp, đất rừng để xây dựng trái phép các cơ sở lưu trú du lịch và hoạt động kinh doanh du lịch dạng farmstay mà chưa được phê duyệt dự án, chưa chuyển đổi mục đích sử dụng đất thành đất thương mại, dịch vụ.

Nguyên nhân phát triển tự phát loại hình kinh doanh farmstay, được cho là có thể bắt nguồn từ văn bản dưới Luật Đất đai. Cụ thể, Điều 143 và Điều 144 Luật Đất đai chỉ quy định việc tách thửa đối với "đất ở nông thôn" và "đất ở đô thị". Nhưng, Khoản 31 Điều 2 Nghị định 01/2017/NĐ-CP bổ sung Điều 43d vào Nghị định số 43/2014/NĐ-CP, đã cho phép tách thửa đối với từng loại đất (Điều 43d. Quy định diện tích tối thiểu được tách thửa: UBND cấp tỉnh quy định diện tích tối thiểu được phép tách thửa đối với từng loại đất cho phù hợp với điều kiện cụ thể của địa phương).

Chính các quy định này đã cho phép tách thửa đối với cả các loại đất không phải là "đất ở", có thể làm gia tăng tình trạng phân lô bán nền tràn lan, hoặc tách thửa đất nông nghiệp, đất rừng… khó kiểm soát.

Bên cạnh đó, có nguyên nhân có thể từ việc buông lỏng quản lý của chính quyền địa phương đối với loại hình kinh doanh farmstay của một số doanh nghiệp trên địa bàn. Hoặc từ hoạt động đầu tư kinh doanh loại hình farmstay của một số tổ chức, cá nhân nhưng không tuân thủ pháp luật./