Ngày 2/4/2021, Thanh tra Chính phủ đã có thông báo kết luận số 541/TB-TTCP về việc chấp hành pháp luật trong công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng; quản lý, sử dụng đất và quản lý hoạt động khai thác cát trên địa bàn tỉnh Bến Tre (từ ngày 1/1/2015 đến 31/12/2018). Theo Thông báo kết luận này, Thanh tra Chính phủ khẳng định công tác quản lý và cấp phép khai thác cát tại tỉnh Bến Tre đã để xảy ra nhiều vi phạm, tồn tại.

Cụ thể, UBND tỉnh Bến Tre khoanh định mỏ cát khoáng sản ở các khu vực của sông Hàm Luông vào danh mục không đấu giá quyền khai thác khoáng sản là trái quy định tại khoản 5, khoản 7 Điều 12 Nghị đinh 15/2012/ND-CP của Chính phủ. Cần thu hồi giấy phép và tổ chức đấu quyền khai thác khoáng sản giá theo đúng quy định của pháp luật.

Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bến Tre tham mưu cho UBND tỉnh Bến Tre cấp giấy phép khai thác khoáng sản đối với nhiều doanh nghiệp khi hồ sơ cấp phép không đảm bảo điều kiện theo quy định; buông lỏng quản lý dẫn đến Công ty CP VLXD Bến Tre khai thác vượt công suất so với giấy phép khai thác khoáng sản tại 04 mỏ cát trong một thời gian dài nhưng không được phát hiện và xử lý. Cục Thuế tỉnh chưa có biện pháp xử lý cương quyết để thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản về cho ngân sách nhà nước, dẫn đến nợ kéo dài, không có khả năng thu hồi lên đến 16,1 tỷ đồng tiền cấp quyền khai thác khoáng sản.

Bản Kết luận thanh tra cũng tiếp tục chỉ rõ việc Sở Tài nguyên và Môi trường, Cục thuế  tỉnh Bến Tre buông lỏng quản lý trong việc kiểm tra, giám sát các tổ chức được cấp phép khai thác cát trong đó có các mỏ cát của Công ty Cổ phần VLXD Bến Tre, dẫn đến công ty khai thác và bán cát nhưng không kê khai nộp thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường, thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, và không hạch toán trên sổ kế toán gây thiệt hại ngân sách nhà nước với số tiền tạm tính ban đầu là 18,8 tỷ đồng. Hành vi này của Công ty CP Vật liệu xây dựng Bến Tre có dấu hiệu của tội trốn thuế theo quy định tại Điều 200 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Ngoài ra, việc Chủ tịch UBND huyện Ba Tri (tỉnh Bến Tre) cho phép giải thể Hợp tác xã khai thác cát Ba Tri trong khi đơn vị này còn nợ gần 2 tỷ đồng tiền cấp quyền khai thác khoáng sản là chưa đúng với quy định của pháp luật.

Theo kết luận thanh tra, để xảy ra các vi phạm thiếu sót trên, Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre thời kỳ 2015-2018 phải chịu trách nhiệm trong công tác chỉ đạo điều hành chung. Giám đốc sở Tài nguyên và Môi trường, Cục trưởng Cục thuế tỉnh Bến Tre thời kỳ 2015-2018, Chủ tịch UBND huyện Ba Tri thời kỳ 2015 và Giám đốc Công ty Cổ phần VLXD Bến Tre thời kỳ 2008-2018 phải chịu trách nhiệm chính đối với các vi phạm thiếu sót đã nêu trên.

Trước những tồn tại, vi phạm trong quản lý và cấp phép khai thác cát, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre khẩn trương chấn chỉnh, khắc phục những tồn tại hạn chế trong công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực khoáng sản, trong đó có khoáng sản cát mà Thanh tra Chính phủ đã phát hiện và nêu ở trên. Đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền giáo dục nâng cao ý thức chấp hành pháp luật về khoáng sản của người dân, không tiếp tay cho các đối tượng khai thác cát trái phép. Thực hiện nghiêm chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, tăng cường quản lý nhà nước đối với hoạt động khai thác tài nguyên cát sỏi.

Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị tỉnh Bến Tre tăng cường thanh kiểm tra đối với các tổ chức cá nhân được cấp phép khai thác khoáng sản, giám sát phương tiện khai thác, kiểm soát chặt chẽ sản lượng khai thác. Ngăn chặn các đơn vị được cấp phép tiếp tay cho hoạt động khai thác trái phép, trốn thuế thông qua hành vi bán phiếu khống, không hạch toán sổ sách gây thất thu ngân sách. Thu hồi giấy phép và tổ chức đấu giá lại quyền khai thác khoáng sản đối với mỏ cát thuộc khu vực sông Hàm Luông.

Riêng đối với công ty Cổ phần VLXD Bến Tre, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Chủ tịch tỉnh Bến Tre chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường kiểm tra xử lý nghiêm theo quy định đối với hành vi khai thác vượt công suất tại 04 mỏ cát của công ty Cổ phần VLXD Bến Tre. Giao Công an tỉnh điều tra xử lý theo quy định của pháp luật đối với hành vi trốn thuế xảy ra tại Công ty Cổ phần VLXD Bến Tre.

Xử lý về kinh tế, đề nghị Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Cục thuế đôn đốc và có biện pháp thu hồi về ngân sách nhà nước hơn 16,1 tỷ đồng nợ đọng tiền cấp quyền khai thác khoáng sản. Khẩn trương tiến hành các thủ tục thanh lý tài sản của Hợp tác xã Ba Tri để thu hồi gần 2 tỷ đồng tiền cấp quyền khai thác khoáng sản mà Hợp tác xã này còn nợ tại thời điểm giải thể theo đúng quy định của pháp luật.

Về xử lý hành chính, Thanh tra Chính phủ đề nghị Chủ tịch và các Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre có liên quan cần tổ chức kiểm điểm trách nhiệm vì để xảy ra thiếu sót, vi phạm. Đồng thời, cần làm rõ trách nhiệm và có hình thức xử lý nghiêm minh đối với các tập thể, cá nhân có sai phạm.