Trước đó, UBND tỉnh Quảng Ninh cho phép triển khai dự án khai thác đất tại khu 2, phường Hoành Bồ, TP.Hạ Long để thực hiện Dự án Tổ hợp công nghiệp hỗ trợ ô tô Thành Công Hạ Long tại phường Việt Hưng, TP.Hạ Long trên diện tích hàng chục ha. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai dự án, C.ty TNHH Thành Công Hoành Bồ đã liên tiếp vi phạm các quy định của pháp luật.

Mới đây, PV Báo Tài nguyên và Môi trường đã “mục sở thị” việc khai thác tại khu mỏ đất và khu vực san lấp mặt bằng, ghi nhận được nhiều vấn đề nghi vấn sai phạm liên quan về công tác bảo vệ môi trường của doanh nghiệp này, nhưng chưa bị cơ quan chức năng của tỉnh Quảng Ninh kiểm tra, xử lý.

Liên tiếp sai phạm

Ngày 12/3/2020, UBND tỉnh Quảng Ninh ban hành quyết định số 834/QĐ-UBND giao cho C.ty TNHH Thành Công Hoành Bồ thuê 463.354.4m2 đất tại phường Hoành Bồ, TP.Hạ Long để thực hiện dự án khai thác đất phục vụ thi công san nền Dự án Tổ hợp công nghiệp hỗ trợ Thành Công Hạ Long tại phường Việt Hưng.

Theo quyết định này thì cơ cấu sử dụng đất được thực hiện là: Mặt bằng khai thác 132.301,8m2; ta-luy khai thác 114.048m2; hố lắng trung tâm rộng 18.711m2; khu vực không khai thác là 198.293,6m2. Địa điểm khai thác nằm tại khoảnh 2, tiểu khu 93, khu 2, phường Hoành Bồ, TP.Hạ Long. Thời hạn thuê đất trong vòng 4 năm kể từ ngày ký.

Theo quyết định số 4854 ngày 15/11/2019 của UBND tỉnh Quảng Ninh về việc phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường của Dự án Khu khai thác đất phục vụ thi công san nền Dự án Tổ hợp công nghiệp hỗ trợ Thành Công Hạ Long tại khu 2, phường Hoành Bồ, TP.Hạ Long với quy mô thiết kế khai thác là 26,54ha, gồm: Đường mở vỉa, đường công vụ, sân khai thác, các tầng khai thác và các công trình bảo vệ môi trường. Tổng trữ lượng khai thác của vùng được cấp mỏ là trên 3,9 triệu m3 với công suất khai thác là trên 1,117 triệu m3/năm với độ sâu khai thác (cos kết thúc khai thác) là +65.

Sau khi được giao đất, C.ty TNHH Thành Công Hoành Bồ đã triển khai các bước để tiến hành khai thác vật liệu san lấp. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, đến nay, doanh nghiệp đã liên tiếp bị xử phạt về hành vi “hủy hoại đất”.

Cụ thể, theo ĐTM của dự án được phê duyệt, tuyến đường công vụ được mở từ phía Đông Nam khu khai thác dài 1.950m, rộng 7m, lề đường 2m. Thiết kế là như vậy, nhưng qua kiểm tra thực địa, các cơ quan chức năng TP.Hạ Long đã phát hiện C.ty TNHH Thành Công Hoành Bồ thi công vượt ra ngoài 0,1ha. Ngày 15/7/2020, UBND TP.Hạ Long đã có quyết định số 519 xử phạt vi phạm hành chính đối với doanh nghiệp này 40 triệu đồng về hành vi “hủy hoại đất”.

Trong khi vi phạm năm 2020 chưa được khắc phục, C.ty TNHH Thành Công Hoàng Bồ lại lại tiếp tục tái phạm với mức độ nghiêm trọng hơn. Cụ thể, theo biên bản kiểm tra thực địa khu vực khai thác đất của doanh nghiệp này do cơ quan chức năng TP.Hạ Long tiến hành ngày 9/7/2021 thì Công ty này đã tiếp tục có hành vi “hủy hoại đất” trên diện tích 1,57ha. Do đó, ngày 25/8 vừa qua, UBND tỉnh Quảng Ninh đã có quyết định số 2879 xử phạt vi phạm hành chính doanh nghiệp này với mức 300 triệu đồng. Đồng thời yêu cầu C.ty TNHH Thành Công Hoành Bồ khôi phục lại hiện trạng ban đầu phần diện tích đất trước khi vi phạm với diện tích 1,57ha.

Trao đổi với PV Báo Tài nguyên và Môi trường, Giám đốc Công ty TNHH Thành Công Hoành Bồ, ông Vũ Văn Nhuân, cho biết, Công ty đã dừng thi công tuyến đường công vụ số 1 được UBND huyện Hoành Bồ cũ (nay sáp nhập vào TP.Hạ Long) phê duyệt điều chỉnh cục bộ ngày 26/12/2019 từ tháng 8/2020. Do đoạn đường này theo thiết kế dốc và cua gấp, hơn nữa, đất đá tại khu vực này không ổn định, thường xuyên sạt trượt, rất nguy hiểm cho người và thiết bị qua lại. Do đó, Công ty đã báo cáo UBND tỉnh và UBND TP.Hạ Long cho điều chỉnh tuyến đường công vụ mới. Còn việc kiểm tra, xử lý vi phạm thuộc thẩm quyền của cơ quan chức năng, công ty đã nghiêm chỉnh chấp hành.

Tuy nhiên, theo ĐTM ngày 15/11/2019 được UBND tỉnh Quảng Ninh cấp cho C.ty TNHH Thành Công Hoành Bồ thì cos kết thúc khai thác khu mỏ là +65. Nhưng quan sát thực tế thì tại khu vực này, nhiều chỗ đã được khai thác khá sâu so với quy định, nhiều người dân địa phương còn cho rằng, một số khu vực nghi vấn doanh nghiệp khai thác vượt ranh giới mỏ được cấp.

Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Thanh Ân, Trưởng Phòng TN&MT TP.Hạ Long, cho biết, mới đây, qua kiểm tra sơ bộ bằng thiết bị cầm tay GPS (theo một số cán bộ chuyên môn thì thiết bị này có sai số nhiều, nhất là đo trong điều kiện thời tiết mưa, sương mù – PV) thì doanh nghiệp chưa khai thác vượt ranh giới(?). 

Đặc biệt, theo ĐTM thì doanh nghiệp phải thiết kế hệ thống hố lắng để thu đất đá và nước rửa trôi bề mặt. Thế nhưng, một cán bộ của Công ty thừa nhận, hệ thống hố lắng chưa được thi công, còn hệ thống rãnh thoát nước đều bị đất, đá vùi kín sau những trận mưa. Hậu quả là, đất đá từ trong mỏ đất cứ thế tuôn ra dòng sông Trới rồi trôi thẳng xuống vịnh Cửa Lục và vịnh Hạ Long.

Trong khi dòng sông Trới, cũng như vịnh Cửa Lục, vịnh Hạ Long đang hàng ngày hứng chịu những dòng nước đục ngầu với mầu đỏ quạch từ khu vực dự án san lấp trôi xuống, nhưng đến nay, các cơ quan chức năng vẫn chỉ dừng lại ở chỗ là “tiếp thu” và “sẽ cho kiểm tra ngay”.

Môi trường vịnh Cửa Lục, vịnh Hạ Long đang bị “bức tử”?

Qua tìm hiểu của PV, Dự án Tổ hợp công nghiệp phụ trợ ô tô Thành Công - Việt Hưng doTập đoàn Thành Công khởi công, động thổ ngày 22/9/2020. Dự án được xây dựng trên quy mô tổng diện tích 340ha ở phường Việt Hưng, TP.Hạ Long, nằm ngay bên bờ vịnh Cửa Lục, cảng Cái Lân, thuận tiện cả về đường thủy, đường bộ.

Tổ hợp này được tỉnh Quảng Ninh kỳ vọng có ý nghĩa quan trọng trong việc thực hiện chủ trương thu hút các dự án công nghiệp chế biến, chế tạo sử dụng công nghệ hiện đại, thông minh, thân thiện với môi trường. Từ đó tạo ra sản phẩm có giá trị gia tăng cao, góp phần vào thu ngân sách nhà nước, phát triển kinh tế theo hướng bền vững mà Quảng Ninh đang định hướng tập trung phát triển trong giai đoạn 2020-2025. Theo lãnh đạo C.ty TNHH Thành Công Hoành Bồ, giai đoạn 1 của dự án có diện tích gần 150ha và theo kế hoạch sẽ hoàn thành vào cuối năm 2022.

Tuy nhiên, qua quan sát của PV, trong quá trình triển khai san lấp mặt bằng dự án này lại bộc lộ nhiều nghi vấn về vi phạm về bảo vệ môi trường của C.ty TNHH Thành Công Hoành Bồ.

Cụ thể, những ngày gần đây, PV đã đi thực địa tại khu vực C.ty TNHH Thành Công Hoành Bồ đang triển khai giai đoạn 1. Từng đoàn xe tải trọng lớn tấp nập vận chở đất rồi đổ thẳng xuống mặt nước. Điều đáng nói là, theo quy định pháp luật hiện hành, đối với các dự án đổ đất lấn biển hoặc khu vực bãi triều thì trước khi san lấp, đơn vị thi công phải tiến hành làm kè đá để chống xói lở, cuốn trôi ra mặt nước. Nhưng thực tế, quan sát trong ngày thủy triều xuống, lúc này nước cạn, toàn vùng xung quanh dự án, hệ thống bờ bao chỉ được làm cho lấy lệ. Hậu quả là đất, đá từ trong vùng dự án trôi ra sông Trới tạo thành một vùng nước đỏ quạch rồi chảy ra vịnh Cửa Lục và vịnh Hạ Long.

Trước tình trạng đất, đá san lấp của dự án của C.ty TNHH Thành Công Hoành Bồ có nguy cơ uy hiếp môi trường vịnh Cửa Lục và vịnh Hạ Long, ông Phạm Quang Hải, Chủ tịch UBND phường Việt Hưng, TP.Hạ Long, cho PV biết, khu vực mặt bằng đã bàn giao cho doanh nghiệp, do vậy, doanh nghiệp phải có biện pháp bảo vệ môi trường trong quá trình thi công, địa phương sẽ báo cáo thành phố để kiểm tra vấn đề này.

Giải đáp về nội dung, liệu doanh nghiệp có khai thác vượt ranh giới, thiếu biện pháp ngăn đất đá từ mỏ khai thác trôi ra suối rồi chảy thẳng ra sông Trới và đất đá từ đang san lấp mặt bằng dự án trôi thẳng xuống vịnh Cửa Lục, vịnh Hạ Long, một lãnh đạo Chi cục Môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Ninh cho biết đang yêu cầu doanh nghiệp cung cấp ĐTM của dự án san lấp mặt bằng để có cơ sở xác định có vi phạm hay không?. Hiện nay, Chi cục đang tham mưu cho cấp có thẩm quyền kiểm tra, giám sát toàn bộ các khâu trong dự án của doanh nghiệp này liên quan đến vấn đề về môi trường. 

Đặc biệt, theo ĐTM được cấp ngày 15/11/2019, thì công suất khai thác là 1.117.274m3/năm, nhưng thực tế, C.ty TNHH Thành Công Hoành Bồ đã tự ý khai thác vượt lên là 1.408.507m3 (vượt 291.233m3). Thế nhưng, có điều lạ là, doanh nghiệp này lại được “ưu ái” không bị xử phạt hành chính mà lại đề xuất cho điều chỉnh ĐTM để hợp lý số đất đã khai thác trái phép?.

Tỉnh Quảng Ninh đã và đang thực hiện nhất quán phương châm “không đánh đổi môi trường lấy kinh tế” để thực hiện có hiệu quả việc chuyển đổi mô hình tăng trường “từ nâu sang xanh”. Tuy nhiên, việc san lấp mặt bằng giai đoạn 1 của Dự án Tổ hợp công nghiệp phụ trợ của C.ty TNHH Thành Công Hoành Bồ ở phường Việt Hưng diễn ra đang có biểu hiện “bức tử” môi trường vịnh Cửa Lục và vịnh Hạ Long, dường như đang đi ngược lại với chủ trương, tinh thần chung của tỉnh Quảng Ninh đã đề ra trong nhiệm vụ, mục tiêu phát triển kinh tế.

Theo Báo Tài nguyên và Môi trường