“Tín dụng đen truyền thống” với chiêu thức đòi nợ là tạt sơn, tạt chất bẩn vào nhà người vay đã giảm, gần đây lại nổi lên tình trạng cho vay qua mạng, cho vay qua app (ứng dụng trên mạng) với thủ đoạn còn tàn khốc hơn.

Đề cập thực trạng vay tiền qua app điện thoại trong phiên thảo luận trước Quốc hội về tình hình kinh tế - xã hội sáng 3/11, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Thủy, đoàn Bắc Kạn, cho biết, cho vay qua mạng, cho vay qua app điện thoại còn tàn khốc hơn “tín dụng đen truyền thống”.

Qua theo dõi tình hình này, đại biểu nhận thấy, loại hình cho vay này hấp dẫn ngay ở thủ tục đơn giản, nhanh chóng, không cần gặp mặt và không cần thế chấp tài sản. Đặc điểm của loại hình cho vay này là số tiền cho vay nhỏ và thời gian cho vay ngắn, khoảng một tuần.

Tuy nhiên trên thực tế, người vay chỉ nhận được 2/3 số tiền trên hợp đồng vay, 1/3 còn lại người vay giữ để trừ vào tiền lãi và tiền phí các loại dịch vụ. Hết một tuần, nếu người vay không trả được nợ thì nhân viên của các app sẽ tiếp tục giới thiệu các app mới để người vay tiếp tục vay của app sau để trả cho app trước.

Đại biểu Thuỷ cho biết, đã có hàng chục nghìn người dính bẫy tín dụng đen kiểu này với số nợ lên đến hàng trăm triệu đồng, mặc dù ban đầu chỉ vay vài triệu để tiêu dùng. Có những nạn nhân đã tâm sự là ban đầu chỉ vay 8 triệu của hai app, khi đến hạn không có tiền trả thì nhân viên của app giới thiệu để vay các app khác để trả nợ.

Đến nay, sau 3 tháng từ chỗ chỉ vay 8 triệu đồng đến nay đã phải vay hơn 200 triệu đồng để trả nợ. Từ chỗ chỉ vay của hai app thì đến nay đã phải vay của 64 app với số tiền lãi và tiền phạt tăng theo cấp số nhân hằng ngày.

"Có thể thấy loại hình tín dụng đen kiểu mới đã biến những con nợ nhỏ thành những con nợ lớn, chất chồng những khoản nợ không thể trả" - đại biểu Nguyễn Thị Thuỷ nhận xét.

Không chỉ vậy, cách đòi nợ của nhân viên các app còn tàn khốc hơn cả tín dụng đen ngoài đời. Đòi nợ bằng cách khủng bố tinh thần của người vay. Ban đầu, các app cho nhân viên sử dụng những lời lẽ thô tục, độc ác, liên tục gọi điện cho người vay và gia đình của họ và không những thế còn gọi điện cho tất cả những người có trong danh bạ điện thoại để bêu riếu người vay nhằm gây sức ép trả nợ. Có những nạn nhân đã tâm sự chỉ vì trót vay tiền mà bị khủng bố điện thoại suốt ngày đêm. Có những người đã bị khủng bố bởi hơn 200 số điện thoại khác nhau.

Khi biện pháp khủng bố điện thoại không có hiệu quả thì các đối tượng sẽ sử dụng triệt để mạng xã hội. Chúng cắt ghép hình ảnh của toàn thể gia đình người vay, đưa lên mạng ghép với hình ảnh gái mại dâm hoặc với các đối tượng phạm tội khác để làm nhục họ.

Vừa qua công an các địa phương đã truy quét nhiều nhóm cho vay qua app, trong đó có những vụ số tiền phạt và số tiền lãi lên đến hơn 1.000%/năm, nhưng mà công an các địa phương cũng đang phản ánh gặp rất nhiều khó khăn trong vấn đề áp dụng pháp luật để xử lý, bởi vì từ tình trạng lách các quy định của pháp luật nêu trên.

Hàng loạt các vụ cho vay qua app vừa qua đã cho thấy tính chất đặc biệt nghiêm trọng của loại hình tín dụng đen thời công nghệ, với kiểu cho vay và kiểu đòi nợ bất lương, sử dụng mọi thủ đoạn để dồn người vay đến chân tường.

Qua đó, Đại biểu Thuỷ đưa ra nhận định, trên thị trường còn đang thiếu các khoản tín dụng nhỏ, với thủ tục xét duyệt vay nhanh chóng, thuận lợi từ phía các tổ chức tín dụng. Cùng với đó, có nhiều đối tượng đang lách các quy định của pháp luật để tạo ra tình trạng nêu trên.

Vì thế, bà Nguyễn Thị Thuỷ kiến nghị Bộ Công an thông tin đầy đủ các phương thức, thủ đoạn của tội phạm này để người dân chủ động phòng, tránh; các cơ quan tố tụng trung ương khẩn trương tổng kết những vướng mắc trong việc áp dụng các quy định pháp luật để xử lý đối với hành vi này.

Kiến nghị Quốc hội sửa các quy định pháp luật có liên quan và Ngân hàng nhà nước nghiên cứu để có các khoản vay nhỏ, với thủ tục xét duyệt vay nhanh chóng, thuận lợi để giúp cho những người dân có nhu cầu tiếp cận được với các khoản tín dụng này.

Chia sẻ quan điểm với đại biểu Nguyễn Thị Thủy, đại biểu Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận) cho biết, mặc dù thời gian qua ngành Công an đã rất quyết liệt đấu tranh với loại tội phạm tín dụng đen, nhưng vẫn còn đó những vấn đề tồn tại mà nếu như không có giải pháp hữu hiệu, loại hình tội phạm này vẫn hiện hữu như một tất yếu khách quan.

Tuy nhiên, theo ông Cương, mục đích vay trong dân rất đa dạng, nhiều trường hợp không thể đáp ứng tiêu chí cho vay của ngân hàng dù các ngân hàng tạo điều kiện rất dễ dàng cho người dân vay tiền. Cùng với đó, thời gian giải quyết hồ sơ vay. Trong khi các ngân hàng phải mất hàng giờ, thậm chí nhiều ngày xét duyệt thì với tín dụng đen chỉ cần vài phút là có thể cho vay.

“Khi đi vay ngân hàng tạo điều kiện, nhưng vay phải có mục đích, tức là để làm gì, còn với tín dụng đen thì đánh bạc cũng cho vay. Về thời hạn giải quyết cho vay thì ngân hàng cần thời gian làm thủ tục nhưng tín dụng đen thì không cần thủ tục gì, trong vòng mấy phút là có tiền ngay. Đây là những vấn đề cần đưa ra tìm các biện pháp để giải quyết” - đại biểu Nguyễn Sỹ Cương nói./.